Bardzo okrojone poniższe cytaty są zachętą do zapoznania się z całą pracą:
J. Tischner, Świat ludzkiej nadziei. Znak, Kraków 2005
...
Praca to czynność społeczna. ... aby powstał produkt, wymagane jest
daleko idące porozumienie międzyludzkie. ...
Porozumienie to rodzaj
rozmowy, której podstawą jest zrozumienie.
...
jak istnieje problem prawdy w przypadku mówionego słowa, tak istnieje problem prawdy w przypadku słowa produkowanego.
...
Proces pracy polega na stopniowym podnoszeniu tworzywa do poziomu mniej lub bardziej dookreślonej myśli. ... Jeżeli tworzywo miało uprzednio jakieś "znaczenie", proces pracy polega na dalszych dookreśleniach tworzywa, na przyporządkowaniu go nowym kontekstom znaczeniowym, w których może ono pełnić nowe funkcje. Podnoszenie tworzywa do poziomu znaczenia może być mniej lub bardziej udane. ... zbudowałem "prawdziwy długopis". ... Tak jak słowa mogą być prawdziwe lub fałszywe, tak prawdziwe lub fałszywe mogą być wytwory pracy.
...
Adresatem mojej pracy jest bezpośrednio lub pośrednio Człowiek. Jest to ktoś konkretny, ... Praca, jak język, jest integralną częścią komunikacji między ludźmi. ... Stwierdzenie, że adresatem pracy jest Człowiek, brzmi jak banał. A jednak o tym banale zapomina się dość chętnie. Jedni zmierzają do zawężenia problemu pracy do ideału "dobrej roboty", nie pytając bliżej co to ma być za robota. Inni koncentrują uwagę wyłącznie na problemie "sprawiedliwej płacy": rób to za co ci płacą i jak ci płacą. ... I tak na różne sposoby i na gruncie różnych ideologii zatraca się świadomość prawdy fundamentalnej: praca człowieka jest językiem mówionym do drugiego człowieka, językiem, który go niszczy lub rozwija.
...
I wreszcie końcowy wytwór i związana z nim wspólnota konsumpcyjna. Wytwór ten ma zaspokajać jakieś "zapotrzebowanie". Sposobami zaspokajania potrzeb rządzą szczególne reguły etyczne. Chleb syci głód, ale nie powinien powodować obżarstwa. Radio nie powinno przeszkadzać tym, którzy mieszkają za ścianą. ... Odpowiedź na propozycje niesione przez cudzą pracę wyłania się ze mnie, z mojej osobowości. ... Jest się takim, jakim człowieka tworzy jego i cudza praca.
...
Czym na gruncie języka jest kłamstwo, tym na gruncie pracy jest moralny wyzysk pracy. ... Świadomość wyzysku odgrywa tu rolę kluczową. Jest ona do tego stopnia "istotna", że nie narusza jej w niczym świadomość tego, że wynagrodzenie za pracę jest dostateczne.
...
Moralny wyzysk pracy ma jako skutek moralną dezintegrację społeczności pracy ... prowadzi do sytuacji rozgoryczeń, zahamowań, oportunizmu, uniemożliwia powstanie prawdziwie twórczej radości pracy. ... Człowiek "jest i nie jest" sobą podczas pracy.
...
Celem pracy jest produkowanie przedmiotów "znaczących". ... na bazie jakiegoś materiału nadbudowuje się określony "sens". Sens ten czy to znaczenie są czytelne wyłącznie dla człowieka żyjącego w określonym kręgu kulturowym.
... Praca jest jak język. ...
1972 r.